Әскери қызметтегі этика мен әдептік нормалары: әлеуметтік аспектілер және құқықтық реттеу

Аңдатпа

Бұл мақалада қазіргі заманғы әскери қызметшілердің мәртебесі, ұғымдары және конституциялық-құқықтық аспектілері олардың тарихи тамырлары мен трансформацияларын ескере отырып, әлеуметтанулық тұрғыдан талданады. Зерттеу әскери салаға қатысты кең ауқымды ұғымдарды қамтиды, оның ішінде әскери саясат, ұрыс шеберлігі, қару-жарақ, қорғаныс жүйелері және соғыс тарихы. Әскери этика, кәсіби мінез-құлық нормалары және олардың әскери тәртіпке әсері мәселелеріне ерекше назар аударылады. Автор Өзбекстандағы әскери қызметтің тарихи дамуын қарастырып, оның терең тарихи тамырларын және ұлттық мемлекеттіліктің эволюциясымен ажырамас байланысын атап көрсетеді. Өзбек қоғамында әскери қызмет дәстүрлі түрде мемлекеттің қорғанысын, тұрақтылығын және азаматтардың қауіпсіздігін қамтамасыз ететін стратегиялық маңызды сала ретінде қабылданады. Мақаланың жеке бөлімінде әскери этиканың нормативтік-құқықтық аспектілері мен оның реттелуі қарастырылады. Әскери қызметтің негізгі қағидаттары, соның ішінде адам құқықтары мен бостандықтарын сақтау, тәртіптік бұзушылықтардың алдын алу, әріптестер мен азаматтарға құрметпен қарау, сондай-ақ қызметтік және қызметтен тыс уақытта мінез-құлық стандарттарын сақтау мәселелері қарастырылады. Автор этикалық нормаларды сақтау әскери тәртіпті нығайтып қана қоймай, қоғамда қарулы күштердің беделін арттыратынын баса айтады. Халықаралық тәжірибені (АҚШ, Болгария, Аргентина, Молдова, Ресей, Қазақстан) талдау этикалық кодекстерді тиімді енгізу әскери мамандыққа деген сенімді нығайтуға және сыбайлас жемқорлық тәуекелдерін төмендетуге ықпал ететінін көрсетеді. Осыған байланысты, Өзбекстанда әскери қызметтегі этикалық реттеу механизмдерін жетілдіруді жалғастыру және әскери қызметшілерді даярлаудың заманауи әдістерін енгізу маңызды. Осылайша, мақалада әскери этиканың әскери қызметшілердің кәсіби өзіндік санасын қалыптастырудағы және олардың қоғам алдындағы жауапкершілігін нығайтудағы маңыздылығы көрсетілген. Автор жастар арасында кәсіби бағдар беру жұмыстарын күшейту, университетке дейінгі әскери даярлау жүйесін дамыту және әскери қызмет саласындағы заңнамалық нормаларды жетілдіру қажеттігін атап өтеді.