Жалған ақпараттың қазіргі Қазақстан қоғамына әсер ету ерекшеліктері

Аңдатпа

Қазіргі әлемде ақпараттық ағындар барған сайын қарқын ала түсуде, ал жалған ақпараттың таралу мәселесі ерекше өзектілікке ие болуда. Фейк жаңалықтар, манипулятивті нарративтер мен үгіт-насихат қоғамдық пікірге әсіресе цифрлық орта жағдайында, айтарлықтай әсер етеді. Осындай жағдайда сыни ойлау мен медиасауаттылық әрбір азамат үшін маңызды дағдыларға айналуда.

Бұл зерттеудің мақсаты – Қазақстан халқының медиасауаттылық деңгейін талдау, ақпаратты қабылдауға әсер ететін негізгі факторларды анықтау және жалған ақпаратқа ең осал топтарды айқындау. Жұмыста жалған мәліметтердің таралу механизмдері, олардың қоғамның әртүрлі топтарына әсері және оған қарсы іс-қимыл стратегиялары қарастырылады.

Зерттеу әдістемесі сандық және сапалық талдауды қамтиды: ел ауқымында 1000 респонденттен сауалнама жүргізілді, сондай-ақ медиа, коммуникация және білім беру саласындағы сарапшылармен сұхбаттар алынды. Нәтижелер көрсеткендей, халықтың едәуір бөлігі әртүрлі ақпарат көздерінен, оның ішінде әлеуметтік желілерден алынған мәліметтерге сыни тұрғыдан қарамайды. Әсіресе, жастар мен ауыл тұрғындары жалған ақпаратқа көбірек бейім келеді, өйткені олардың білім беру және аналитикалық ресурстарға қолжетімділігі шектеулі. Зерттеудің қорытындылары медиасауаттылықты дамытудың кешенді тәсілін енгізу қажеттілігін атап көрсетеді. Бұл тәсіл білім беру бастамаларын, ақпарат берудің ашықтығын арттыруды және ұлттық БАҚ-тың сапасын жақсартуды қамтуы тиіс. Зерттеудің практикалық маңыздылығы – азаматтардың ақпаратқа сыни көзқарасын қалыптастыруға, сенімді ақпарат көздеріне деген сенімді арттыруға және манипулятивті ақпараттық ықпалдарға қарсы тұра алатын тұрақты медиақұрылымды дамытуға бағытталған нақты шараларды әзірлеуде.